Tiếp theo phần 1-Sự chuẩn bị, giờ đây bạn đã có ví tiền, biết kho tiền để yêu cầu ETH thử nghiệm (đối với dự án L2, zkEVM) và hai kênh mạng xã hội Twitter và Discord. Đây là lúc bạn cần phải follow một số kênh Twitter/Telegram để biết thông tin về các dự án có testnet và có thể có airdrop sau này.
Xin lưu ý rằng, săn airdrop là một công việc ít rủi ro nhất trong đầu tư nhưng vẫn tốn thời gian. Sự tưởng thưởng của các dự án có thể rất ngọt ngào (như DNS, Optimism, Arbitrum) giúp bạn kiếm được hàng ngàn đô la trong phút chốc, nhưng cũng có thể bạn chỉ nhận được sự hụt hẫng và thất vọng (như SUI bán token ưu tiên cho thành viên tham gia discord sớm chứ không có Airdrop) dù bạn nai lưng ra làm thử nghiệm giai đoạn devnet rồi testnet. Cho nên bạn đừng kỳ vọng nhiều và chỉ nên dành thời gian dư thừa để làm airdrop.
Đối với các dự án blockchain ( L2 như Arbitrum, Optimism, zkSync, Starknet, Scroll..) bạn cần dành thời gian và nguồn lực nhiều. Các dự án này là chuỗi khối với hệ sinh thái rộng lớn là các dự án xây dựng trên nó, bạn tốn nhiều thời gian thử nghiệm và bạn có thể nhận được airdrop token có trị giá từ $1.000 đến $10.000+ đô la. Ngược lại, các dự án con xây dựng trên chuỗi khối như thế này, bạn chỉ thử nghiệm một vài chức năng cơ bản của dự án nên chỉ tốn 30 phút là nhiều và nếu có airdrop sau này bạn có thể kiếm được từ $100 đến $1.000+ đô la.
Vì thế phần bài viết này sẽ tập trung vào khám phá một chuỗi khối điển hình, với các dự án hay ngách xây dựng trên đó. Tựu trung có những ngách hay dự án thuộc các lãnh vực sau:
- Wallet: Ví tiền
- Defi (Decentralized Finance): tài chính phi tập trung như góp thanh khoản LP, tạo lập thị trường
- DEX (Decentralized Exchange): Sàn giao dịch phi tập trung
- Bridge: Cầu nối chuỗi chéo, như chuyển tài sản từ lớp 1 sang lớp 2.
- NFT: Đúc và giao dịch mua bán token NFT
- Gamefi: Dự án game, cá cược trên chuỗi khối phi tập trung
- Domain: Tạo và Mua bán tên miền trên chuỗi khối
- Borrow/Lending: Nạp tiền cho vay hoặc đi vay thế chấp phi tập trung.
- v.v.v…
Tôi sẽ đi chi tiết từng mục kể trên để sau này bạn có kiến thức tổng hợp và có thể tự làm thử nghiệm dự án, thay vì phải làm theo từng bước của các bài hướng dẫn chi tiết. Tôi sẽ dùng dự án đang thử nghiệm là zkSync và StarkNet làm ví dụ (dự án đã ra mainnet nhưng chưa có airdrop hay ra mắt token).
À quên, bởi vì việc thử nghiệm dự án nhằm phát hiện lỗi của dự án trong môi trường test nên với mỗi dự án con bạn nên thực hiện tầm 10+giao dịch. Nếu bạn có thời gian làm nhiều chẳng sao, miễn là chúng ta có thử nghiệm đầy đủ và ví thử nghiệm của chúng ta có giao dịch trên chuỗi hay lịch sử giao dịch của dự án.
Nói thêm nữa là bạn nên tích cực tham gia vào các kênh Twitter/Discord của dự án bạn test để phản hồi lỗi, cập nhật thông tin tiến độ thử nghiệm, lấy NFT chứng minh thử nghiệm….Bởi vì thông tin nhanh nhất sẽ được cập nhật trên kênh này trước khi có bài chi tiết trên blog của dự án.
Ví tiền
Như tôi đã nó trong phần 1 ví tiền thông dụng nhất là Metamask dành cho Ethereum và các mạng tương thích EVM của nó. Khi nói thử nghiệm trên ví có nghĩa chúng ta thực hiện gửi và nhận token thử nghiệm trên ví để kiểm tra mạng thử nghiệm về độ nhanh, chi phí gas cũng như hiệu suất của nó.
Hiện tại các ví tiền mã hóa đều có hỗ trợ Staking (đặt cọc cổ phần) Swap cũng như lưu trữ token NFT. Vì lẽ đó bạn cũng nên thử chức năng này trên ví tiền của mình.
Dưới đây là ví tiền Braavos, hỗ trợ mạng blockchain StartNet, mạng lớp 2 của Ethereum với công nghệ ZK.
DEX/DeFi và Bridge
Phần lớn 3 ngách DEX/DeFi và Bridge sẽ riêng biệt, tuy nhiên hiện nay nhiều dự án tích hợp cả 3 chức năng này.
DEX: Sàn giao dịch phi tập trung, nơi bạn có thể hoán đổi (swap) từ token này sang token kia một cách dễ dàng và liền mạch. Nếu bạn đã sử dụng DEX nổi tiếng Uniswap dành cho Ethereum và các mạng lớp 2 như Optimism, Arbitrum thì không còn xa lạ về DEX nữa.
Một lưu ý nho nhỏ là mỗi khi bạn sử dụng ví để kết nối và swap trên mạng blockchain nào thì bạn phải chuyển về mạng blockchain ấy trên ví của mình cho phù hợp trước khi tiến hành tác vụ.
Còn đây là giao diện phức tạp của một DEX đúng nghĩa nơi nhà giao dịch có thể đặt lệnh chờ (Spot) và lệnh giao ngay (Market) cùng đồ thị nến để phân tích như một sàn tập trung (CEX) đúng nghĩa.
Tất nhiên để thử nghiệm, bạn cũng phải nạp tiền vào sàn (deposit) và rút tiền ra khỏi sàn (Withdraw) và thực hiện các tác vụ đặt lệnh khám phá chức năng của sàn.
DeFi: Bạn có thể tìm hiểu chuyên sâu về Defi qua loạt bài về Farming trên Bitcoininus. Trong giới hạn bài này và về vấn đề thử nghiệm dự án, bạn chỉ nên quan tâm 2 điều:
- Liquidity/Pool/AMM: Là nơi bạn sẽ góp các cặp tiền vào rổ thanh khoản của dự án. Thông thường sẽ là một cặp với giá trị 50/50, tuy nhiên cũng có thể là thanh khoản đơn nơi bạn chỉ ghép 1 loại tiền.
- Earn/Farming: Là nơi bạn sẽ đưa cặp tiền được phê duyệt nói trên vào dự án (Supply/Provide/Deposit/Staking) và là nơi bạn sẽ lấy lãi/phí mà giao thức chia sẻ cho bạn.
Khi kiểm tra xem bạn đã góp thanh khoản thanh công hay chưa hãy vào mục My Pool hay My Position bạn sẽ thấy các cặp tiền bạn cung cấp cho dự án tại đây.
Ví dụ về góp LP cặp tiền ETH/USDC trên Synswap mạng zkSync Testnet:
1.Vào Pool và chọn cặp thanh khoản ETH/USDT
Chọn Deposit, nhập số tiền của ETH/USDT muốn góp rồi mở khóa tiền (1) rồi sau đó nạp tiền(2)
Khi bạn đã góp thanh khoản xong, bạn sẽ thấy cặp tiền góp trong My Position.
Khi bạn muốn rút cặp tiền về thì vào Pool, chọn cặp tiền mình góp rồi rút về, bạn có thể rút hết hoặc rút 25% như hình dưới đây.
OK. Đó là xong ví dụ về DeFi góp thanh khoản. Tùy theo giao thức/Dapps mà giao diện và tên gọi có thể khác nhau nhưng về cơ bản bản chất của nó là như vậy.
Bridge: là Dex nhưng thay vì hoán đổi tài sản trên một chuỗi thì cầu nối là nơi bạn chuyển tài sản tiền mã hóa từ chuỗi này sang chuỗi khác. Có cầu nối chỉ giúp bạn chuyển 1 loại tài sản khác chuỗi (từ ETH thành ETH) nhưng cũng có những cầu nối chuyển và hoán đổi tài sản từ chuỗi này thành tài sản khác trên chuỗi khác (ETH thành USDC chẳng hạn).
VD: Hoán đổi cùng tài sản khác chuỗi trên cầu Orbiter
VD: Hoán đổi tài sản cùng hệ stablecoin trên Stargate Finance
VD: Hoán đổi tài sản khác nhau khác chuỗi trên cầu Zerion
Tôi nghĩ bây giờ bạn đã hiểu về DEX, Defi và Bridge qua những hình ảnh ví dụ trên. Khi bạn test hãy test qua lại các chức năng này. bạn có thể click vào hình ảnh trong bài để đến site tương ứng và thử nghiệm.
Đúc và mua bán NFT
Trước khi sang phần này, tôi tạm dừng và cập nhật sau. Bạn có thể phản hồi trong mục bình luận để tôi có thể bổ sung vào nội dung bài viết này nhé.
…Còn tiếp
Đầu tư vào dự án blockchain, tiền mã hoá, chứng khoán...rất tiềm năng nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro cao, bạn chỉ nên đầu tư trong phạm vi tài chính cho phép của bạn. Chúng tôi khuyến nghị bạn hãy trang bị kiến thức, tìm hiểu thật kỹ và có tư vấn từ chuyên gia trong lãnh vực bạn có ý định đầu tư.
Để không bỏ lỡ thông tin mới trên Bitcoininus, vui lòng theo dõi kênh Telegram / FB hoặc đăng ký nhận e-mail.