DeFi đã mang đến cho các nhà giao dịch và nhà đầu tư những cơ hội mới để kiếm tiền từ việc nắm giữ tiền điện tử của mình. Một trong những cách này là cung cấp tính thanh khoản cho các Nhà tạo lập thị trường tự động (AMM). Thay vì nắm giữ tài sản, chủ sở hữu tiền điện tử có thể gửi chúng vào một nhóm thanh khoản trên AMM như Uniswap hoặc 1inch (mạng Ethereum), Raydium và Solfarm (mạng Solana), Pancakeswap (mạng BSC) … và đổi lại kiếm được phần trăm lãi suất APY chia sẻ từ phí giao dịch. Tuy nhiên, các nhà cung cấp thanh khoản cũng chịu rủi ro. Trong trường hợp AMM, đó là rủi ro “mất mát vô thường” (impermanent loss).
Nhưng trước hết hãy đi vào các khái niệm cơ bản để từ đó hiểu cơ chế hoạt động của AMM và hạn chế những mất mát vô thuờng kiểu này trên không gian DeFi.
Các nhà tạo lập thị trường tự động là gì?
Nhà tạo lập thị trường tự động tức AMM giống như sổ lệnh của một sàn giao dịch tập trung, nhưng thay vì là các bên giao dịch (maker/taker), các nhà giao dịch tương tác với một hợp đồng thông minh để “tạo ra” thị trường cho họ. Các nhà tạo lập thị trường này bị ngắt kết nối với các sàn giao dịch bên ngoài. Do đó, giá của một tài sản được xác định bởi một công thức. Tuy nhiên, khi giá của mã thông báo thay đổi, các AMM sẽ điều chỉnh giá của nó với sự trợ giúp của các nhà giao dịch chênh lệch giá. Họ tiếp tục mua một tài sản được định giá thấp hơn hoặc bán một tài sản được định giá quá cao cho đến khi giá do AMM đưa ra phù hợp với thị trường bên ngoài.
Nhưng làm thế nào để AMM tạo ra thị trường nếu không có bên nào tham gia? Đây là nơi mà các nhà cung cấp thanh khoản (LPs-liquidity providers) đóng một vai trò nổi bật, tức là họ cung cấp tính thanh khoản cho Pool . Bất kỳ ai cũng có thể cung cấp tính thanh khoản cho AMM bằng cách gửi tiền điện tử của họ vào một Pool. Ví dụ, Uniswap cho phép người dùng trở thành LP bằng cách ký gửi hai tài sản với số lượng tương đương.
Ví dụ: giả sử bạn muốn thêm tiền vào nhóm ETH / UNI, bạn cần cung cấp 50% mã thông báo ETH và 50% mã thông báo UNI. Để đổi lấy việc cung cấp tính thanh khoản, LP kiếm được phí từ các nhà giao dịch giao dịch trong Pool. Vì Uniswap tính phí 0,3% trên các giao dịch, phí này được phân bổ cho tất cả những ai đã cung cấp tính thanh khoản.
Nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu tài sản bị khóa trong một Pool tăng hoặc giảm giá trị? Trong trường hợp đó, LP bị mất một phần thanh khoản, đó là cái mà chúng ta gọi là “mất mát vô thường”.
Mất mát vô thường là gì?
Các tài sản được gửi vào Pool thanh khoản trên AMM rất dễ bị mất mát vô thường. Lý do nó xảy ra là giá của một tài sản ký gửi biến động (đây là đặc điểm chính của tiền điện tử mà), không phân biệt đi lên hay đi xuống. Biến động càng nhiều thì tổn thất vô thường càng lớn. Vô thường ở đây hiểu là không thường xuyên chỉ mang tính tạm thời, bởi vì nếu tiền điện tử mà bạn góp vào LP vẫn ở mức giá như khi chúng được gửi trên AMM, thì không có tổn thất nào xảy ra và bạn nhận về gần như 100% số lượng token như ban đầu bạn góp vào.
Một ví dụ về mất mát vô thường
Hãy xem xét ví dụ của chúng tôi về việc gửi 50% ETH và 50% DAI trên Uniswap( Ví dụ này giải thích công thức tính của các giao thức DEX khác nhau đọc thêm ở đây ). Bạn góp vào Poll 100 ETH (số lượng x) và 10.000 DAI (số lượng y). Trong ví dụ này, Uniswap lấy hai đại lượng và nhân chúng với nhau để nhận được giá trị 1.000.000 cho k (x*y=k)
Mục tiêu bây giờ là giữ cho giá trị của k không đổi bất kể số lượng giao dịch đang diễn ra so với nhóm thanh khoản. Cách duy nhất điều này có thể xảy ra là nếu đại lượng x và y chuyển động nghịch biến với nhau. Nói cách khác, khi số lượng x tăng lên (nhà giao dịch thêm ETH vào nhóm), thì số lượng y phải giảm (nhà giao dịch lấy DAI ra khỏi nhóm). Cuối cùng, giá được niêm yết trên bất kỳ sàn giao dịch nhất định nào là một hàm của công thức sản phẩm không đổi và tỷ lệ mã thông báo trong nhóm.
Một lưu ý cần ghi nhớ là mối quan hệ giữa x và y không phải là tuyến tính. Đổi 10 ETH lấy 1.000 DAI không tương đương với đổi 20 ETH lấy 2.000 DAI. Thay vào đó, mối quan hệ là tiệm cận. Điều này có nghĩa là khi số lượng mã thông báo được chi tiêu tăng lên, số lượng mã thông báo nhận được sẽ nhỏ hơn.
VD Nếu tăng giá
Hãy xem kết quả với gả thiết giá Ether lúc ban đầu=3000 và sau đó (hoặc thời điểm bạn giải phóng LP, rút về không góp nữa) tăng 20% thành 3600, DAI không đổi. Tổng thanh khoản ban đầu=1000 đô la, chia đều cho ETH và DAI.
Bạn sẽ mất 0.41% nếu so với để nguyên nắm giữ không góp LP.
VD Nếu giảm giá
Hãy xem kết quả với gả thiết giá Ether lúc ban đầu=3000 và sau đó (hoặc thời điểm bạn giải phóng LP, rút về không góp nữa) giảm 20% thành 2400, DAI không đổi. Tổng thanh khoản ban đầu=1000 đô la, chia đều cho ETH và DAI.
Bạn sẽ mất 0.62% nếu so với để nguyên nắm giữ không góp LP.
Làm thế nào để tính toán và tránh mất mát vô thường?
Thuật ngữ “mất mát vô thường” lần đầu tiên được đặt ra bởi Pintail, một tài khoản Medium chia sẻ cách tính toán tổn thất cho các nhà cung cấp thanh khoản.
Với sự phát triển theo cấp số nhân của DeFi , một số nền tảng tồn tại ngày nay cho phép LP tính toán tổn thất vô thường có thể xảy ra đối với tài sản của họ. Tất cả những gì họ phải làm là nhập số lượng mã thông báo mà họ sẵn sàng ký gửi và nhận được một khoản lỗ ước tính vô thường.
Bạn có thể xem cách tính mất mát vô thường tại đây để tham khảo (tham khảo thôi vì mỗi nền tảng có cách tính với tham/biến số phụ khác nhau): https://dailydefi.org/tools/impermanent-loss-calculator/
3 cách để tránh mất mát vô thường
Mặc dù không có cách nào để tránh mất mát vô thường, LP vẫn có thể thực hiện một số biện pháp để giảm thiểu rủi ro.
- Sử dụng các cặp Stablecoin: Cung cấp tính thanh khoản trong các cặp stablecoin là cách tốt nhất để chống lại mất mát vô thường. Vì giá trị của stablecoin không dao động nhiều và chênh lệch giá thấp, do đó giảm rủi ro. Tuy nhiên, đi kèm theo đó các LP nắm giữ stablecoin không thể tận hưởng lãi suất APY cao cùng với sự gia tăng giá trị của tiền điện tử bạn nắm giữ.
- Tránh các cặp dễ biến động: Thay vì chọn tiền điện tử có lịch sử không ổn định hoặc giá biến động, hãy chọn các cặp tiền có biến động ít để giảm mất mát vô thường. Nếu có thể thì chọn cặp Token+Stablecoins, trong đó nếu token bạn mua được lúc giá thấp là một lợi thế tuyệt vời.
- Tìm hiểu kỹ thị trường: Thị trường tiền điện tử rất dễ biến động. Do đó, tài sản ký gửi tăng hoặc giảm giá trị là điều bình thường. Tuy nhiên, LP phải biết khi nào nên rút tiền điện tử của mình trước khi giá lệch quá xa so với tỷ giá ban đầu.
Bây giờ bạn đã hiểu về mất mát vô thường và rủi ro khi góp thanh khoản LP. Tất nhiên vấn đề nào cũng có hai mặt của nó, nếu bạn muốn an toàn, hãy chọn cặp stablecoin, nếu bạn muốn rủi ro 1 chút chọn cặp token-stablecoin (đây là cách chọn thông minh cho những người muốn hold token lâu dài nhưng không muốn staking lãi thấp) và rủi ro cao nếu bạn góp LP Token-Token.
Đầu tư vào dự án blockchain, tiền mã hoá, chứng khoán...rất tiềm năng nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro cao, bạn chỉ nên đầu tư trong phạm vi tài chính cho phép của bạn. Chúng tôi khuyến nghị bạn hãy trang bị kiến thức, tìm hiểu thật kỹ và có tư vấn từ chuyên gia trong lãnh vực bạn có ý định đầu tư.
Để không bỏ lỡ thông tin mới trên Bitcoininus, vui lòng theo dõi kênh Telegram / FB hoặc đăng ký nhận e-mail.